Kiedy jesteś początkującym jeźdźcem konnym, może się wydawać, że terminy jeździeckie to zupełnie inny język! Istnieje wiele słów i wyrażeń używanych przez jeźdźców, które mogą brzmieć obco dla osób, które poznają świat koni. Ale nie martw się – możesz na nas liczyć! Oto niektóre z typowych terminów i definicji dotyczących jazdy konnej, które pomogą Ci w mgnieniu oka brzmieć jak ekspert.
Akcesoria i sprzęt jeździecki
Blinkery – mała para skórzanych klapek przymocowanych do uzdy konia, zaprojektowana tak, aby koń nie widział za siebie ani na boki.
Czaprak – płócienny materiał podkładany pod siodło. Wchłania pot konia i chroni jego grzbiet przed obtarciem.
Derka – nakrycie wierzchnie zaprojektowane tak, aby pasowało do konia, aby było mu ciepło i sucho.
Kaloszki – buty ochronne noszone przez konie, zaprojektowane w celu ochrony piętki i koronki kopyta przed urazami. Kaloszki również pomagają utrzymać podkowę.
Kantar – rodzaj uproszczonej uzdy bez wędzidła, zazwyczaj wykonany z nylonu, skóry lub rzemienia. Zapina się go wokół głowy i nosa konia w celu prowadzenia lub przywiązywania go.
Kiełzno – to metalowa część ogłowia, do której są przymocowane wodze. Umieszczane w pysku konia, pomaga w kierowaniu nim. Każde wędzidło jest kiełznem, nie każde kiełzno jest wędzidłem.
Lonża – taśma lub linka, rodzaj “smyczy” dla konia. Z jednej strony zakończona jest pętlą – uchwytem, a z drugiej obrotowym karabińczykiem zaczepianym do ogłowia.
Łęk – wygięty po łuku element szkieletu siodła w jego przedniej i tylnej części.
Nachrapnik – część ogłowia nakładana na nos konia, wspomagająca działanie kiełzna, ewentualnie służąca do utrzymana go na właściwym miejscu.
Naczółek – to część ogłowia dla koni, który pełni funkcję dekoracyjną oraz utrzymuje pasek potyliczny w prawidłowej pozycji. Jest dopełnieniem eleganckiego wyglądu konia.
Napierśnik – zestaw pasków zapobiegających zsuwaniu się siodła konia do tyłu. Przechodzą pod klatką piersiową konia.
Ogłowie (uzda) – nakrycie głowy składające się z zapiętych pasków – naczółka, nachrapnika, pasków policzkowych – używanych do kontrolowania konia. Wędzidło i wodze to osobne części, które przyczepia się do uzdy.
Owijki – to rodzaj bandaży zawijanych wokół końskich kończyn zakończony mocnym rzepem.
Popręg – szeroki pas zapinany na brzuchu konia służący do utrzymania siodła na grzbiecie konia i unieruchomienie go.
Puślisko – to skórzane paski, na których wiszą strzemiona. Puśliska do siodła przymocowane są metalowymi uchwytami.
Siodło – siedzenie jeźdźca, zwykle wykonane ze skóry, mocowane na grzbiecie konia.
Strzemię – urządzenie w kształcie pętli z płaską podstawą przymocowane po obu stronach siodła konia i służące do podtrzymywania stopy jeźdźca.
Uwiąz – pasek lub sznurek zakończony metalowym zapięciem służący do prowadzenia konia lub przywiązywania go podczas pielęgnacji.
Wędzidło – część ogłowia (zwykle metalowe), które umieszcza się w pysku konia, aby dać jeźdźcowi kontrolę nad koniem. Wraz z wodzami jeździec używa wędzidła do komunikacji z koniem za pomocą strategicznych pociągnięć.
Wodze – długi, wąski pasek przymocowany do wędzidła konia i używany do prowadzenia konia podczas jazdy.
Elementy wyposażenia jeźdźca
Bryczesy – sportowe spodnie, które nosi się podczas jazdy konnej.
Czapsy – ochraniacze na łydki; skórzane nakładki na buty – chronią dolną część nogi przed otarciami.
Kask jeździecki – niezbędny sprzęt ochronny do ochrony głowy. Niektóre kaski są specjalnie zaprojektowane do jazdy konnej i wszyscy jeźdźcy powinni je nosić podczas jazdy.
Sztyblety – buty jeździeckie, niezbędne dla każdego jeźdźca; mogą być wysokie lub krótkie.
Chód konia
Chód – ruch i prędkość konia.
Cwał – najszybsza, czterotaktowa odmiana galopu. Chód z czterema uderzeniami, w którym wszystkie cztery kopyta konia jednocześnie odrywają się od ziemi.
Galop – najszybszy, trzytaktowy chód konia.
Inochód – dwutaktowy chód, w którym koń stawia na przemian obie prawe i obie lewe nogi, inaczej zwany chodem wielbłądzim.
Kłus – dwutaktowy chód konia poprzedzający galop. Krok szybszy niż stęp, w którym koń unosi nogi w parach ukośnych.
Stęp – czterotaktowy, najwolniejszy chód konia
Takt – odnosi się do ilości uderzeń kopyt jakie jakie wykonuje koń podczas jednej pełnej fazy ruchu. Stęp jest chodem czterotaktowym ponieważ każde kopyto uderza w ziemię w innym czasie niż pozostałe. Kłus jest chodem dwutaktowym, podczas którego nogi leżące po przekątnej uderzają o podłoże w tym samym czasie.
Pozostałe pojęcia jeździeckie
Anglezowanie – rytmiczne unoszenie się w takt ruchów konia podczas kłusowania.
Dosiad – sposób, w jaki jeździec siedzi na koniu uwarunkowany jego budową ciała i stopniem wyszkolenia konia. Oddziaływanie dosiadem jest podstawową pomocą jeździecką.
Kłąb – grzbiet między łopatkami.
Klacz – koń płci żeńskiej w wieku powyżej czterech lat.
Mesz – karma wysoko odżywcza pozytywnie wpływająca na trawienie u koni.
Odsadek – młody koń w wieku poniżej 1 roku, który został odłączony od matki.
Ogier – dorosły (ponad cztery lata) koń płci męskiej, niewykastrowany, zdolny do rozrodu.
Padok – mała zagroda, część pastwiska lub miejsce na torze wyścigowym, gdzie prezentowane są konie przed gonitwą.
Pastwisko – duży obszar o powierzchni kilku akrów, na którym konie pasą się, biegają i bawią.
Podkowa – kawałek stali, aluminium lub plastiku, który jest przybijany lub przyklejany do kopyt konia, aby chronić je przed urazami.
Sieczka – dodatek do paszy pozyskiwany w wyniku cięcia na kawałki siana, słomy lub zielonki. Podawana jest koniom po moczeniu, parzeniu lub kiszeniu.
Skoki przez przeszkody – zawody, które oceniają, jak szybko koń i jeździec mogą wykonać serię skoków z najmniejszą liczbą błędów.
Stipl – z angielskiego steeplechase, czyli płaski bieg z przeszkodami, rodzaj gonitwy przeszkodowej na wyścigach oraz jeden z elementów próby terenowej w WKKW.
Ujeżdżenie – konkurencja jeździecka mająca na celu prezentację stopnia wyszkolenia konia i jego porozumienia z jeźdźcem.
Wałach – samiec konia, który został wykastrowany.
WKKW – Wszechstronny Konkurs Konia Wierzchowego – konkurencja jeździecka będąca wszechstronnym sprawdzianem możliwości konia i jeźdźca. Składa się z trzech części: ujeżdżenia, próby terenowej (przełaju) i skoków przez przeszkody rozgrywanych przez trzy kolejne dni.
Źrebię – młody koń, określany tak aż do momentu osiągnięcia 1 roku życia. Określenie młodego samca i samicy konia do ukończenia 1-go roku życia. Męskim następcą źrebaka jest ogierek, a żeńskim klaczka.
Słowo na zakończenie
Jest wiele do nauczenia się, kiedy po raz pierwszy poznajesz konie. Nie tylko uczysz się o nie dbać i jeździć na nich, ale masz też zupełnie nową listę terminologii, którą musisz rozgryźć. Mając ten słowniczek w ręku, powinieneś być na dobrej drodze i być gotowym do zastosowania nowej wiedzy w praktyce.